อคติ ๔ (ฐานะอันไม่พึงถึง, ทางความประพฤติที่ผิด, ความไม่เที่ยงธรรม, ความลำเอียง
- wrong course of behavior; prejudice) ๑. ฉันทาคติ (ลำเอียงเพราะชอบ - prejudice caused by love or desire; partiality)
๒. โทสาคติ (ลำเอียงเพราะชัง - prejudice caused by hatred or enmity)
๓. โมหาคติ (ลำเอียงเพราะหลง, พลาดผิดเพราะเขลา - prejudice caused by delusion or stupidity)
๔. ภยาคติ (ลำเอียงเพราะกลัว - prejudice caused by fear)
D.III.182,228; A.II.18. ที.ปา.๑๑/๑๗๖/๑๙๖; ๒๔๖/๒๔๐; องฺ.จตุกฺก.๒๑/๑๗/๒๓. QUOTE
ข้อไหนที่ทำได้ยากที่สุดคะ ![nerd_smile.gif](style_emoticons/default/nerd_smile.gif)
คำถามของคุณ KATCH อาจมีคำตอบที่ชัดเจนในพระไตรปิฎกแล้วก็ได้ครับแต่ผมอ่านพระไตรปิฎกไม่จบ ไม่ครบถ้วน จึงไม่ทราบว่า มีคำตอบนี้อย่างไรครับ
ความเห็นส่วนตัว( อีกแล้วครับ )
เนื่องจากผมไม่ทราบว่า ในพระไตรปิฎก กล่าวถึงประเด็นคำถามนี้ อย่างไรบ้าง ว่า
- ข้อไหนทำง่ายกว่า/ยากกว่า
- ข้อไหนแก้ไขได้ง่าย/ยากกว่า
- ข้อไหนมีโทษมากกว่า/น้อยกว่า
จึงต้องสันนิษฐานเอาหน่ะครับ
ในบรรดา อคติ ๔
ผมคิดว่า ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล ครับอย่างที่ พี่หัดฝันใช้คำว่า ต้องดูพารามีเตอร์ อื่นๆประกอบด้วยครับ คือ
1 )
บางข้อทำง่ายสำหรับผม แต่ทำยาก สำหรับคุณ หรือ
ทำยาก สำหรับผม แต่ทำง่ายสำหรับคุณ2 )
บางข้อแก้ไขง่ายสำหรับผม แต่แก้ไขยาก สำหรับคุณ หรือ
แก้ไขยาก สำหรับผม แต่แก้ไขง่ายสำหรับคุณ3 )
บางข้อเกิดโทษน้อย บางข้อเกิดโทษหรือมีความเสียหายมาก
ซึ่งขึ้นอยู่กับหลายเงื่อนไข ( conditions )
บางเรื่อง บางกรณี บางสถานการณ์ทางการเงิน การเมือง ใช้อคติข้อใดข้อหนึ่ง อาจส่งผลเสียหายมาก
เงื่อนไขทั้งหลายได้แก่
ศีล คุณธรรม เจตนาความพยายาม และ
ผลเสียหาย เป็นต้น ฯล3.1 ใช้อคติกับคู่กรณี ที่มีศีล มีคุณธรรม เป็นผู้สร้างคุณประโยชน์ มากหรือน้อย
3.2 ใช้เจตนาแรงกล้ามาก หรือน้อย
3.3 ใช้ความพยายามมากหรือน้อย
3.4 เมื่อใช้อคติไปแล้ว เกิดผลเสียหายในระัดับไหน
เสียหายแค่คู่กรณีเสียหาย ลามถึงครอบครัว ระดับสังคม / ชาติ/ นานาชาติ/ ระดับโลก /
หรือจักรวาล ก็เป็นได้ครับ
เช่น
มเหสีของพระเจ้าอโศกมหาราช อิจฉาต้นพระศรีมหาโพธิ์
( ต้นที่พระนิยตโพธิสัตว์ นั่งบำเพ็ญเพียรแล้วได้ตรัสรู้อนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ )
ซึ่งพระเจ้าอโศกมหาราช เสด็จมาทำการสักการะ อยู่เป็นนิตย์
จึงมิได้เสด็จไปหาพระนางบ่อยนัก
ทำให้พระนางน้อยพระทัย พาลโกรธต้นพระศรีมหาโพธิ์ จนนำไปสู่การทำลายต้นพระศรีมหาโพธิ์
จัดได้ว่าเป็นอคติ ข้อ 1 , 2 , 3
QUOTE
และ 4. ภยคติ ****
คือ
๑. ฉันทาคติ เพราะชอบ รักพระราชสวามี ปรารถนาให้พระราชสวามี เสด็จมาหาบ่อยๆ
แต่ไม่สมปรารถนา เพราะ พระราชสวามี ทรงเสด็จไปสักการะต้นพระศรีมหาโพธิ์
โดยมีพุทธานุสสติเป็นที่ตั้ง
ดังนั้นพระนางจึงเกิด
๒. โทสาคติ โกรธต้นพระศรีมหาโพธิ์
ทั้งนี้เพราะพระนางทรงมี
๓. โมหาคติ ทรงหลงเข้าใจผิดว่า ต้นเหตุ คือ ต้นพระศรีมหาโพธิ์
ถ้าไม่มี โดยการ ทำลายต้นพระศรีมหาโพธิ์
พระเจ้าอโศกมหาราช จะเสด็จไปหาพระนางบ่อยเหมือนเดิม
QUOTE
นั่นคือ ๔. ภยาคติ เพราะพระนางกลัวว่าเมื่อพระราชสวามีไม่เสด็จไปหา
ทำให้พระนางรวมถึง ข้าราชบริพาร อื่นเข้าใจและรู้สึกว่า
พระนางไม่เป็นที่รัก อีกแล้ว เสมือน การสูญเสียความรัก ความเอาใจใส่จากพระราชสวามี
**** ข้อความนี้เพิ่มเติม เมื่อ 04.12.2549
พระนางจึงสั่งให้คนคุ้นเคย นำยาพิษไปใส่ที่ต้นพระศรีมหาโพธิ์ จนต้ี่นโพธิ์ตาย
แต่ภายหลังก็มีการฟื้นฟูต้นพระศรีมหาโพธิ์ขึ้นมาได้
ด้วยผลแห่งจิตที่เลื่อมใสในพระสัมมาสัมพุทธเจ้าอย่างแรงกล้าของพระเจ้าอโศกมหาราช + พุทธานุภาพ
อคติในกรณีนี้ไม่ดีเลยครับ มีผลเสียหายมาก เพราะเกี่ยวข้องกับพระรัตนตรัย
อคติในกรณีนี้ ผลเสียหายมาก ทั้งในโลกนี้และในปรโลกของผู้กระทำบาป โดยมีอคติ ชักนำ
เพราะแม้มีอคติ ในข้อเดียวกัน
แต่บาปมากหรือน้อยต่างกัน มีผลให้ตกไปอบายภูมิหนัก/เบาไม่เท่ากัน
และ ทุกข์ทรมานยาวนานมาก/น้อย ไม่เท่ากันครับ
สรุปว่า
อคติ ๔ ไม่ดีเลย ไม่ควรประพฤติ ไม่ควรล่วงละเมิดอย่างยิ่งครับQUOTE
ความลำเอียง 4 ประการ
ลำเอียงเพราะรัก ลำเอียงเพราะชัง ลำเอียงเพราะโง่ และลำเอียงเพราะกลัว
ข้อไหนที่ทำได้ยากที่สุดคะ
ขอตอบว่า ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล ครับแต่มีบุคคลหนึ่งที่สามารถทำได้ง่ายทุกข้อและแก้ไขได้ยากมากท่านนั้น คือ มารดาผู้ให้กำเนิดลูกเพื่อความสุข ความปลอดภัยของลูกแล้ว
แม่ทำได้ทุกอย่าง เพื่อลูก
ต้องฟังคำตอบจากกัลยาณมิตรท่านอื่นๆแล้วครับ**** โปรดถามท่านอื่นนะครับ ว่า
เรื่องราวของพระเจ้าอโศกมหาราช พระมเหสีที่ทรงมีอคติ อิจฉาต้นพระศรีมหาโพธิ์
จนนำไปสู่การทำลายและ การฟื้นฟูต้นพระศรีมหาโพธิ์ มีเนื้อหาโดยรายละเอียดอย่างไร
เพราะผมจำได้เพียงว่า เคยอ่านจากหนังสือธรรมะ เล่มไหนก็จำไม่ได้แล้วครับ
ต้องขอภัยทานมา ณ ที่นี้ ด้วยนะครับ