ได้สิ่งที่ศิลปินท่านหนึ่งสรุป หากมีใครสงสัยว่า การนั่งหลังขดหลังแข็ง ลากปลายดินสอ ปลายปากกา ปลายพู่กัน ไป-มา ซ้ำๆ เดิมๆ จนก่อเกิดภาพเขียนนั้นมันเพื่ออะไร
ทั้งๆ ที่ในปัจจุบันนี้ เทคโนโลยีก็พัฒนาไปไกล อยากได้รูปภาพชนิดไหน ก็สามารถเสกสรรค์ปั้นแต่งได้ไม่ยาก ถ่ายภาพเสร็จ โหลดลงเครื่องคอมพิวเตอร์ เปิดโปรแกรมโฟโต้ช็อป ลากเม้าส์ไปมา 2-3 ที คลิกโน่นคลิกนี่ก็ได้ภาพดั่งใจแล้ว
ทว่า เราหลงลืมอะไรบางอย่างไปหรือเปล่า? สิ่งที่เทคโนโลยีไม่สามารถตอบสนองเราได้ทั้งหมดคือ ความเป็นมนุษย์
มนุษย์ ผู้มีใจสะอาด ใจสว่าง ใจสงบ ซึ่งสิ่งนี้นี่เองที่การเขียนภาพด้วยมือ สามารถเป็นพาหนะ พาเราให้เดินทางไปถึงปลายทางของความเป็นมนุษย์ที่แท้ได้ ด้วยการจดจ่ออยู่กับมัน
ผมมีโอกาสได้ไปชมงานศิลปะของ 4 พี่น้องตระกูลเถาทอง ซึ่งจัดแสดงที่หอศิลป์สิริกิติ์ เดินชื่นชมผลงานของศิลปินแต่ละท่านเนิ่นนาน เพ่งมองด้วยความสงสัยใคร่รู้ว่า เขาต้องการสื่ออะไร คาดเดาเอาเองจากประสบการณ์ส่วนตนที่พอมี ผิดบ้างถูกบ้างคิดว่าคงไม่เป็นไร
"แต่สิ่งที่รู้สึกได้คือความอิ่มอกอิ่มใจ จากพลังของภาพเขียนแต่ละภาพ หรือผลงานแต่ละชิ้น"
ตรงมุมหนึ่งของการจัดแสดง สุวิชาญ เถาทอง ได้สรุปบทเรียนซึ่งมาจากประสบการณ์การทำงานศิลปะของเขาออกมาเป็นข้อๆ ประมวลจากสิ่งที่เขาค้นพบโดยบังเอิญ และทดลองฝึกทำมาตลอด จนเกิดผลดีกับจิตใจตน ตั้งแต่ปี 2516-ปัจจุบัน โดยพูดถึงประโยชน์ของการเขียนภาพแบบลายเส้น (Drawing) ซึ่งเป็นงานที่เขาถนัด
เขาบอกว่า การฝึกฝน Drawing ด้วยปากกา ดินสอบนกระดาษ มีผลทำให้เกิดประโยชน์ใน 2 รูปแบบ คือ 1.ประโยชน์ขณะฝึก และ 2.เมื่อฝึกฝนไปแล้วนานๆ
ขณะฝึก Drawing นั้น สุวิชาญบอกว่าจะให้ประโยชน์ 1.จิตจะจดจ่ออยู่กับสิ่งที่ทำ 2.จิตจะลืมเวลาในช่วงขณะนั้น 3.จิตจะลืมเหตุการณ์รอบข้างในช่วงขณะนั้น 4.จิตจะเกิดความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องราว เหตุการณ์ต่างๆ ทั้งของตนเองและคนอื่น 5.จิตจะเกิดความเข้าใจในปัญหาและวิธีแก้ปัญหาต่างๆ ได้ 6.จิตจะเกิดความรู้ ความเข้าใจในแนวทางการสร้างสรรค์งานศิลปะของตนและคนอื่น และ 7.(ข้อสุดท้าย ผู้เขียนของดคำเฉลยเพื่อความเหมาะสมบางประการ)
เข้าใจว่า ในข้อสุดท้ายนี้แต่ละคนอาจค้นพบอะไรที่แตกต่างกันออกไป
และสำหรับประโยชน์เมื่อฝึกฝน Drawing ไปนานๆ แล้ว สุวิชาญสรุปเอาไว้ว่าจะทำให้ "จิตจะเกิดพลัง" ดังนี้
1.สามารถนั่งอยู่เฉยๆ ได้เป็นเวลานาน 2.สามารถเพ่งพิจารณา หรือมองดู วัตถุสิ่งของต่างๆ ได้เป็นเวลานาน 3.สามารถนั่งทำงาน หรือทำกิจกรรมต่างๆ ต่อเนื่องได้เป็นเวลานาน (เหมาะสำหรับคนที่มีสมาธิสั้น ซึ่งต่อไปในอนาคตจะมีคนสมาธิสั้น เพิ่มมากขึ้นทั่วโลก เนื่องจากผลของความเจริญทางเทคโนโลยีสูงขึ้น) 4.เป็นคนช่างสังเกต ละเอียด พิถีพิถัน รอบคอบมากขึ้น 5.(ข้อสุดท้าย ผู้เขียนของดคำเฉลย เพื่อความเหมาะสมบางประการ)
เข้าใจว่า ความเหมาะสมบางประการนี้ บางทีอาจเป็นสิ่งที่มนุษย์ปุถุชนทั่วไปคิดว่า "เป็นไปไม่ได้" เช่น เช่นการใช้พลังจิตทำโน่นทำนี่ (ตรงนี้ผมสรุปเอาเอง)
ได้ลองนำเอาสิ่งที่ท่านศิลปินแนะนำไปปรับใช้
ผมลองหยิบปากกาขึ้นมาแล้วลองพล็อตจุด อย่างค่อยเป็นค่อยไป อย่างเชื่องช้า ทีละจุดๆ กระทั่งก่อรูปร่างมาเป็นภาพภาพหนึ่งซึ่งอยู่ในหัวผมอยู่ก่อนแล้วว่าควรจะ เป็นภาพอะไร หากแต่กว่าจะไปถึงปลายทาง (การได้ภาพมา) นี่สิ มันช่างยากเย็นแสนเข็ญเสียเหลือเกิน เปรียบไปก็ไม่ต่างกับการเข็นครกเหล็กขึ้นภูเขา
แต่สิ่งหนึ่งที่รู้สึกได้ในขณะที่กำลังพล็อตจุดอย่างเชื่องช้านั้น คือการที่สภาวะจิตไม่วอกแวก คิดเรื่องโน้นเรื่องนี้ คล้ายตัดขาดจากโลกภายนอก คล้ายหลงลืมสิ่งรอบข้าง ประตูใจไม่เปิดรับรู้ ความทุกข์ไม่สามารถผ่านเข้ามาได้
มีแต่ความสุขขณะที่ใจจดจ่ออยู่กับภาพที่กำลังค่อยๆ ก่อตัว ถูกกักขังอยู่ในจิต จนปลาบปลื้ม ปีติสุข
คงจะเป็นการเห็นแก่ตัวเกินไปหากผมไม่นำสภาวะที่ผมประสบพบเจอมาบอกกล่าวต่อ
และผมเชื่อเป็นอย่างยิ่งว่า หากฝึกไปนานๆ สภาวะ "ใจสะอาด ใจสว่าง ใจสงบ" จะดำรงอยู่กับเราอย่างคงทน
"บางที ประโยชน์ข้อสุดท้ายที่ สุวิชาญ ของดคำเฉลยนั้น อาจเป็นสิ่งมีค่าที่สุดที่เราคิดไม่ถึงเลยก็เป็นได้"
