ใครเห็นพระจันทร์ยิ้มได้บ้างในคืนนี้
http://www.dmc.tv/fo...showtopic=18890
จงลองค้นข้อมูล ที่น่าสนใจมากฝากครับ
1 ธ.ค. 51 เมื่อเทพทั้งสามโคจรมาเจอกัน
posted on 28 Nov 2008 10:58 by zedth in Sa-ra
http://zedth.exteen.com/20081128/entry
ช่วงนี้ถ้าเรามองขึ้นไปบนท้องฟ้า ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ในช่วงหัวค่ำ
เราจะพบกับดวงดาวสุกสว่างอยู่ 2 ดวงอยู่ใกล้ชิดกัน และสวยงามมากครับ
ซึ่งดาวสองดวงนั้นก็คือ ดาวพฤหัส (Jupiter) และดาวศุกร์ (Venus) นั่นเอง
โดยเราจะเห็นดาวศุกร์อยู่ด้านล่างและมีขนาดใหญ่กว่าเล็กน้อย ส่วนดาวพฤหัส จะมีขนาดเล็กกว่า
และอยู่เหนือดาวศุกร์ขึ้นไปเล็กน้อย
ปรากฏการณ์นี้ทางดาราศาสตร์เค้าเรียกว่า Conjunction หรือ Appulse
ซึ่งมีนิยามว่า ปรากฏการณ์ในท้องฟ้า ที่เมื่อเราอยู่บนจุดใดจุดหนึ่งในอวกาศ (แต่โดยมากจะหมายถึงโลก)
แล้วเราสังเกตท้องฟ้า ณ ตำแหน่งนั้น เราจะเห็นวัตถุท้องฟ้า (celestial bodies) 2 อัน ปรากฏอยู่ใกล้กัน
แต่ในความเป็นจริงแล้ว มันอยู่ไกลกันมาก ๆ
ซึ่งเรามักจะหมายถึง ดาวเคราะห์ในระบบสุริยะ ดวงจันทร์ และดวงอาทิตย์
ซึ่งมีนิยามว่า ปรากฏการณ์ในท้องฟ้า ที่เมื่อเราอยู่บนจุดใดจุดหนึ่งในอวกาศ (แต่โดยมากจะหมายถึงโลก)
แล้วเราสังเกตท้องฟ้า ณ ตำแหน่งนั้น เราจะเห็นวัตถุท้องฟ้า (celestial bodies) 2 อัน ปรากฏอยู่ใกล้กัน
แต่ในความเป็นจริงแล้ว มันอยู่ไกลกันมาก ๆ
ซึ่งเรามักจะหมายถึง ดาวเคราะห์ในระบบสุริยะ ดวงจันทร์ และดวงอาทิตย์
ปรากฏการณ์นี้ เป็นนิยามในสาขา Spherical astronomy หรือ positional astronomy
ซึ่ง เป็นสาขาหนึ่งของวิชาดาราศาสตร์ โดยจะเน้นศึกษาที่ตำแหน่งของดวงดาวต่าง ๆ และการโคจรของมัน
ซึ่งวิชานี้จะต้องอาศัยความรู้ในคณิตศาสตร์เป็นอย่างสูง
เพื่อคำนวนหาความสัมพันธ์ของตำแหน่งของดาวแต่ละดวง รวมถึงเวลาบนพ้นโลก
และจะทำให้สามารถพยากรณ์ปรากฏการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นบนท้องฟ้า และในอวกาศได้อย่างแม่นยำ
โดยสาขานี้เป็นหนึ่งในสาขาที่เก่าแก่ที่สุดในวิชาดาราศาสตร์
ซึ่ง เป็นสาขาหนึ่งของวิชาดาราศาสตร์ โดยจะเน้นศึกษาที่ตำแหน่งของดวงดาวต่าง ๆ และการโคจรของมัน
ซึ่งวิชานี้จะต้องอาศัยความรู้ในคณิตศาสตร์เป็นอย่างสูง
เพื่อคำนวนหาความสัมพันธ์ของตำแหน่งของดาวแต่ละดวง รวมถึงเวลาบนพ้นโลก
และจะทำให้สามารถพยากรณ์ปรากฏการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นบนท้องฟ้า และในอวกาศได้อย่างแม่นยำ
โดยสาขานี้เป็นหนึ่งในสาขาที่เก่าแก่ที่สุดในวิชาดาราศาสตร์
ตามความในเทพปกรนัมของโรมัน Jupiter ก็คือ เทพซูส (Zeus) ในตำนานของชาวกรีก
ซึ่งเป็นกษัตริย์แห่งทวยเทพทั้งปวง
เป็นเทพผู้ทรงอำนาจสูงสุดในสรวงสวรรค์ที่ตั้งอยู่บนเขาโอลิมปัส (Olympus)
ส่วน Venus นั้นก็คือ เทพีอะโฟรไดท์ (Aphrodite)
ซึ่งเป็นเทพผู้ครองความงาม
ในทางดาราศาสตร์นั้น ดาวพฤหัส เป็นดาวเคราะห์ลำดับที่ 5 ในระบบสุริยะ (Solar System)
อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์ประมาณ 778 ล้านกิโลเมตร ดาวพฤหัส เป็นดาวเคราะห์ที่ใหญ่ที่สุดในระบบฯ
แต่ภายในกลับประกอบไปด้วยกลุ่มของก๊าซ
ซึ่งถูกเรียกว่า Gas Giant โดยแก๊สส่วนใหญ่จะเป็น ไฮโดรเจน มากที่สุด และรองลงมาคือ ฮีเลียม
ดาวดวงนี้นั้น เป็นดาวที่สว่างเป็นลำดับที่ 3 ของวัตถุท้องฟ้าทั้งหมด ที่มองเห็นได้ในโลก
โดยเรียงตามลำดับความสว่าง จากมากที่สุด คือ ดวงจันทร์ ดาวศุกร์ และดาวพฤหัส ตามลำดับ
ภาพดาวพฤหัสที่ผ่านการตกแต่งมาแล้วเพื่อดึงรายละเอียดของพื้นผิวออกมา
และที่หลาย ๆ คนอาจจะไม่รู้เกี่ยวกับ ดาวพฤหัส ก็คือ เป็นดาวที่มีวงแหวนด้วย ไม่ใช่ดาวเสาร์เพียงดวงเดียวอย่างที่เคยร่ำเรียนมา แต่เป็นวงแหวนที่ประกอบไปด้วยฝุ่น ไม่ใช่ก้อนน้ำแข็งเหมือนของดาวเสาร์ ดังนั้นจึงไม่สามารถมองเห็นได้เด่นชัดเหมือนวงแหวนของดาวเสาร์
สิ่งพิเศษอันเป็นเอกลักษณ์ของดาวพฤหัสก็คือ จุดแดงขนาดยักษ์ หรือ Great Red Spot
ซึ่งจุดที่เห็นนั้นก็คือ พายุ Anticyclone ขนาด ยักษ์
ที่มีขนาดใหญ่ขนาดกลืนกินโลกได้ถึง 2 ดวงเลยทีเดียว
และสามารถสังเกตเห็นได้จากโลกด้วยกล้องโทรทัศน์ด้วย (แรงกว่าแคทรีน่ากี่เท่าเนี่ย)
แถมพายุนี้ยังสันนิษฐานกันว่า เกิดขึ้นมาตั้งแต่ปีค.ศ. 1665 และยังคงอยู่มาจนถึงปัจจุบันนี้
(ในรูปก็คือจุดแดงใหญ่ ทางด้านซ้าย ต่ำลงมาจากเส้นศูนย์สูตรนั่นแหละครับ)
ซึ่งจุดที่เห็นนั้นก็คือ พายุ Anticyclone ขนาด ยักษ์
ที่มีขนาดใหญ่ขนาดกลืนกินโลกได้ถึง 2 ดวงเลยทีเดียว
และสามารถสังเกตเห็นได้จากโลกด้วยกล้องโทรทัศน์ด้วย (แรงกว่าแคทรีน่ากี่เท่าเนี่ย)
แถมพายุนี้ยังสันนิษฐานกันว่า เกิดขึ้นมาตั้งแต่ปีค.ศ. 1665 และยังคงอยู่มาจนถึงปัจจุบันนี้
(ในรูปก็คือจุดแดงใหญ่ ทางด้านซ้าย ต่ำลงมาจากเส้นศูนย์สูตรนั่นแหละครับ)
Anticyclone คือ บริเวณที่มีความกดอากาศสูงกว่าอากาศบริเวณรอบ ๆ
ซึ่งจะพัดอากาศออกมาจากจุดศูนย์กลาง ซึ่งจะเป็นไปในทางตรงกันข้ามกับ พายุไซโคลน
ซึ่งจะพัดอากาศออกมาจากจุดศูนย์กลาง ซึ่งจะเป็นไปในทางตรงกันข้ามกับ พายุไซโคลน
ดาวศุกร์ เป็นดาวลำดับที่ 2 ในระบบสุริยะจักรวาล อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์ประมาณ 108 ล้านกิโลเมตร
และได้รับการกล่าวขานว่า เป็น ดาวพี่ดาวน้องกับโลก
เนื่องจาก ขนาด ,แรงโน้มถ่วง และองค์ประกอบที่คล้ายคลึงกัน
พื้นผิวของดาวศุกร์นั้น ถูกปกคลุมไปด้วย เมฆของกรดซัลฟิวริค
ซึ่งทำให้เมื่อมองจากในอวกาศจะเห็นดาวศุกร์เป็นสีขาวนวล กลมเกลี้ยง
ภาพดาวศุกร์จริง ๆ
(ทบทวนความจำ : โลกเป็นดาวเคราะห์ลำดับที่ 3 ในระบบสุริยะ
อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์ประมาณ 150 ล้านกิโลเมตร
และเป็นดาวที่มีโครงสร้างเป็นหิน (terrestrial planets) ที่ใหญ่ที่สุดในระบบฯ )
และในวันที่ 1 ธ.ค. นี้ จะเป็นวันพิเศษ ที่เราจะได้เห็น
เทพทั้งสามองค์ในเทพปกรนัมของกรีก โคจรมาเจอกัน
ซึ่งนอกจากจะมีดาวสองดวง แทนเทพสององค์ ที่ได้กล่าวถึงไปก่อนหน้านี้แล้ว
ก็ยังจะมีดวงจันทร์ ซึ่งแทน เทพีอาร์เทมิส (Artemis) ในตำนานกรีก
และคือ เทพีไดอาน่า ในตำนานของชาวโรมัน เพิ่มเข้ามาอีกดวงหนึ่ง
ในครั้งนี้เราจะสามารถสังเกตเห็นปรากฏการณ์ Conjunction ได้ในช่วงหัวค่ำ
ประมาณเวลาตั้งแต่ 1ทุ่ม ไปจนถึง 2 ทุ่ม โดยเราจะเห็นดาวทั้งสามอยู่ใกล้ชิดกันมาก
ชนิดที่เรียกว่าห่างกันไม่เกินนิ้วมือเราเลย แต่ดวงจันทร์นั้น เราจะเห็นเป็นจันทร์เสี้ยว
เนื่องจากเป็นช่วงเวลาข้างขึ้น แถมยังจะได้เห็นปรากฏการณ์ Earthshine ไปด้วยพร้อม ๆ กันอีกต่างหาก
Earthshine คือ ปรากฏการณ์ ที่เราสามารถเห็นเงาลาง ๆ ของดวงจันทร์ส่วนที่เหลือของจันทร์เสี้ยวได้
ซึ่งเกิดจากการที่โลกสะท้อนแสงของดวงอาทิตย์ไปกระทบกับดวงจันทร์ในคืนข้าง ขึ้น 1 - 3 ค่ำ หรือ แรม 12 - 14 ค่ำ
ทำให้เราเห็นดวงจันทร์ได้เต็มดวงแต่จะเห็นส่วนหนึ่งเพียงลาง ๆ เหมือนอยู่ในเงามืดเท่านั้น
ส่วนอีกส่วน ก็จะเห็นเป็นจันทร์เสี้ยวตามปกติ
ปรากฏการณ์นี้บางทีฝรั่งเรียก Moon's ashen glow
หรือ the old Moon in the new Moon's arms (ชื่อเท่ห์ซะไม่มี)
ถ้าเกิดขึ้นบนดาวดวงอื่นก็จะเรียกว่า Planetshine ครับ
ภาพแสดงการเกิด Earthshine
ซึ่งโอกาสที่เราจะได้เห็นปรากฏการณ์ Conjunction พร้อม ๆ กับ Earthshine
ในระยะประชิดนี้ต้องขอบอกว่า มีโอกาสแค่ประมาณชั่วโมงหนึ่งเท่านั้น
และจะมีโอกาสอีกครั้งหนึ่งในวันที่ 18 พฤศจิกายน 2052 (ข่าวจาก Yahoo! News) หรืออีก 44 ปีข้างหน้า
ซึ่งถ้าคิดว่าจะมีอีกในวันรุ่งขึ้นนั้น ก็ไม่มีแล้วครับ เพราะวันรุ่งขึ้น ดวงจันทร์จะเปลี่ยนตำแหน่ง
แต่ดาวเคราะห์ทั้งสองจะยังคงอยู่ให้เห็นต่อไปอีกระยะหนึ่ง
จะว่าไปปรากฏการณ์ Conjunction นี้ไม่ใช่เรื่องแปลกอะไร
ตามปกติ ดาวเคราะห์ต่าง ๆ ในระบบสุริยะ จะโคจร มาจ๊ะเอ๋กันบ้างแบบนี้อยู่บ่อยครั้ง
เพียงแต่ว่า บางครั้งก็เป็นเวลากลางวัน บางครั้ง ดวงจันทร์ก็เป็นคืนเดือนมืดซะงั้น บางครั้งก็เป็นเดือนหงาย ท้องฟ้าสว่างจ้ามองไม่เห็นดาว หรือบางทีก็อยู่ในตำแหน่งที่เรามองไม่เห็น ดังนั้น โอกาสที่จะเห็นปรากฏการณ์แบบนี้บนโลกจึงมีไม่บ่อยครับ
ถ้าใครที่พลาดไปก็ไม่ต้องเสียใจครับ ดูดาวศุกร์ กับดาวพฤหัส เคียง คู่กันไปเพลิน ๆ ก่อน
เพราะว่าปรากฏการณ์นี้ยังคงมีใ้ห้เห็นอยู่อีกหลายวัน โดยดูได้ตั้งแต่หลายคืนก่อนหน้าวันที่เขียนนี้แล้ว
และก็จะมีไปเรื่อย ๆ แต่หลังวันที่ 1 ธ.ค. ดาวพฤหัส จะเริ่มโคจรลงต่ำลงและห่างออกไปเรื่อย ๆ
และโบกมือลาดาวศุกร์ และชาวโลกไปในที่สุดในช่วงประมาณช่วงสิ้นเืดือนธันวาคม
แต่ความจริงจะเริ่มมองไม่เห็นตั้งแต่วันที่ 10 กว่า ๆ แล้วล่ะ เพราะว่าตึก , ภูเขา
แสงไฟจากโลกจะบังจนมองไม่เห็น
และกว่าเราจะได้ต้อนรับ ดาวพฤหัส อีกครั้งนั้น ก็จะต้องรอไปจนถึงปลายเดือนกุมภาพันธุ์
ในยามเช้าตรู่ ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งคราวนี้เค้าจะพาดาวมาอีกสามดวงคือ
ดาวอังคาร , ดาวพุธ และดาวเนปจูนครับ
ซึ่งจะอยู่ใกล้กันมาก แต่จะเห็นหรือเปล่าไม่รู้นะครับ เพราะว่าจะขึ้นให้เห็นตอนเช้าตรู่ ใกล้จะสว่างแล้ว
และหลังจากนั้นเราก็จะเริ่มเห็น ดาวพฤหัส เร็วขึ้นเรื่อย ๆ ไปตลอดครับ
แต่ว่าไม่รู้ว่าอีกเมื่อไหร่ ดาวศุกร์ กับดาวพฤหัส จะกลับมาเคียงคู่กันอีกครั้งนะครับ
ภาพความขัดแย้งมองเห็นได้ทุกวันครับ อยากดูเมื่อไหร่ ตอนนี้ก็ได้ดู
แต่ว่าปรากฏการณ์ธรรมชาติดี ๆ แบบนี้ เกิดมาครั้งเดียว อาจจะได้เห็นแค่ครั้งเดียวก็ได้นะครับ
ดังนั้น มารอดูกันเถอะครับ อ้อ ปรากฏการณ์นี้ ไม่ต้องใช้กล้องดูดาวนะครับ
สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ภาวนาว่าวันนั้นเมฆไม่มากก็พอแล้ว
(โชคดีเป็นหน้าหนาว ท้องฟ้าโปร่ง น่าจะได้เห็นแน่ ๆ แหละครับ)
เครดิต : ภาพจากโปรแกรม Stellerium และ Wikipedia
ป.ล.1 วันที่ 1 ธ.ค. ยังเป็นวันเอดส์โลกด้วยนะ
ป.ล.2 เราสามารถตรวจสอบ ปรากฏการณ์ Conjunction ว่าจะเกิดวันใดทางทิศใด ได้จากหน้านี้ครับ โดยมีให้ตรวจสอบจนถึงปี 2020 เลยครับ
Related Link
- Foucault Pendulum
- วันที่กลางวันเท่ากับกลางคืน Equinox Day
- ปรากฏการณ์ของพระจันทร์
- ฝนดาวตกคืนนี้
- ฝนดาว(ไม่)ตก
