อากงฺขมานา ปุตฺตผลํ ….. เทวตาย นมสฺสติ
นกฺขตฺตานิ จ ปุจฺฉติ ….. อุตุสํวจฺฉรานิ ฯ
" แม่ " หวังตั้งใจจะได้ลูก ….. จิตพันผูกเทพเจ้าเฝ้าวอนขอ
คอยถามฤกษ์ ฤดู ปี ใดดีพอ ….. หวังให้ก่อเกิดลูกถูกฤกษ์ยาม
ตส.สา อุตุสิ นฺหาตาย ….. โหติ คพฺภสฺสสวกฺกโม
เตน โทหฬินี โหติ ….. สุหทา เตน วุจฺจติ ฯ
ครั้นระดูเอิบอาบ แม่ ซาบซ่าน ….. สมุฏฐานครรภ์ตั้งดังสอบถาม
แม่ แพ้ท้องครองทุกข์โรคคุกคาม ….. แต่ใจงามเพราะความรักปักลูกน้อย
สํวจฺฉรํ วา อูนํ วา ….. ปริหริตฺวา วิชายติ
เตน สา ขนยนฺตีติ ….. ชเนตฺตี เตน วุจฺจติ ฯ
แม่ อุ้มครรภ์วันแล้วก็วันเล่า ….. กำหนดเก้าเดือนกว่าน่าท้อถอย
พอลูกคลอดปลอดภัยสมใจคอย ….. แม่ จึงพลอยเริ่มต้นเป็นชนนี
ถนกฺขีเรน คีเตน ….. องฺคปวุรเณน จ
โรทนฺตํ ปุตฺตํ โตเสติ ….. โตเสนฺตี เตน วุจฺจติ ฯ
ยามทารกตกใจร้องไห้จ้า ….. แม่ จะมา กก กล่อมหอมเกศี
ให้ดื่มนม สมนาม " โตเสนตี " ….. ผู้ปราณีปลอบขวัญให้มั่นใจ
ตโต วาตาตเป โฆเร ….. มมฺมํ กตฺวา อุทิกฺขติ
ทารํ อปนฺปชานนฺตํ ….. โปเสนฺตี เตน วุจฺจติ ฯ
คราวลมแรงแสงแดดแผดเผากล้า ….. เด็กจะรู้เดียงสาก็หาไม่
แม่ เท่านั้นหวั่นระแวงไม่ห่างไกล ….. จึงเรียกได้ไม่ลำเอียง " ผู้เลี้ยงดู "
ยญฺจ มาตุ ธนํ โหติ ….. ยญฺจ โหติ ปิตุทฺธนํ
อุภยมฺเปตสฺ โคเปติ ….. อปิ ปุตสฺส เม สิยา ฯ
ทรัพย์ของแม่และพ่อต่อกันเข้า ….. แม่ จะเฝ้าคุ้มครองปกป้องอยู่
ด้วยใจหวังฝังปลูกลูกเชิดชู ….. ให้ก่อกู้สกุลวงศ์ดำรงนาน
เอวํ ปุตฺต อทุง ปุตฺต ….. อิติ มาตา วิหญฺญติ ฯ
แม่ ลำบากยากเข็ญจนเย็นค่ำ ….. ทุกวันพร่ำให้สำเหนียกคอยเรียกขาน
อย่างนี้ลูก อย่างโน้นลูก สิถูกการ ….. ไม่รำคาญหรือระคายหรือหน่ายรัก
ปมตฺตํ ปรทาเรสุ ….. นิสฺสิเว ปุตฺตโยพฺพเน
สายํ ปุตฺต อนายนฺตํ ….. อิติ มาตา วิหญฺญติ ฯ
พอลูกเติบโตใหญ่วัยแรกรุ่น ….. เที่ยวหมกหมุ่นมักชู้สู่สมัคร
ทุกยามเย็นไม่เห็นมาล่าช้านัก ….. แม่ ก็ชักเดือดร้อนก่อนใครใคร
ตสฺมา หิ เต นมสฺเสยฺย ….. สกฺกเรยฺยาถ ปณฺฑิโต
อนฺเนน อโถ ปาเนน ….. วตฺเถน สยเนน จ
อุจฺฉาทเนน นฺหาปเนน ….. ปาทานํ โธวเนน จ ฯ
เพราะฉะนั้นบัณฑิตคิดคุณ แม่ ….. ทุกวันควรสักการท่านยิ่งใหญ่
ด้วยเสื้อผ้า อาหาร การลูบไล้ ….. อาบน้ำให้ ให้ล้างเท้า ให้เข้านอน ฯ
พระบาลี จากพระไตรปิฎก เล่ม ๒๘ หน้า ๕๗ ขุททกนิกายชาดก
อาจารย์ วิเชียร บำรุงผล ป.ธ. ๙ แปลและประพันธ์ภาษาไทย
**** เพราะฉะนั้นบัณฑิตคิดคุณ แม่ ….. ทุกวันควรสักการท่านยิ่งใหญ่
ด้วยกุศลผลบุญยิ่งใหญ่ไซร้ ..... ท่านทำได้ .. ดีแท้ .. แค่บวชเอย.