มี 2 โพสต์ตอบกลับกระทู้นี้

[Dd2683]

ที่มาของธรรมจักร ในไทย

โดย ผู้จัดการออนไลน์
28 มีนาคม 2548 17:10 น.

เริ่มตั้งแต่สมัยประวัติศาสตร์ไทย มีนักวิชาการ หลายท่านชี้ชวนให้เห็นว่าทวารวดีนี้เอง
ที่เป็นอารยธรรมเริ่มแรกของดินแดนไทยในปัจจุบัน
ด้วยความเจริญงอกงามในด้านต่างๆ ทำให้อารยธรรมนี้ขยายอาณาเขตเป็นบริเวณกว้าง
เมืองสำคัญของอารยธรรมทวาราวดี คือ
นครปฐม ราชบุรี และเมืองอู่ทอง

ความรุ่งเรืองในพระพุทธศาสนาเป็นสิ่งสำคัญยิ่ง ที่ทำให้อารยธรรมนี้
ถ่ายทอดงานศิลปกรรมมากมาย เป็นการบันทึกเรื่องราวประวัติศาสตร์ได้เป็นอย่างดี
ถึงแม้ว่าจะไม่สามารถทราบลึกไปถึงรายละเอียดอย่างเช่น
ประวัติศาสตร์ของดินแดนในสมัยถัดมา แต่ก็เป็นการบันทึกที่ดีอย่างหนึ่งว่า
ได้มีการยอมรับนับถือพระพุทธศาสนามาแล้วจากประเทศอินเดีย
ตรงกับศิลปะแบบคุปตะและหลังคุปตะ
(ศิลปะแบบคุปตะเป็นศิลปะที่ยอมรับกันว่างดงามที่สุดของอินเดีย )

สิ่งที่เป็นสัญลักษณ์อย่างเด่นชัดที่สุดของอารยธรรมทวารวดี
ต่อพระพุทธศาสนานั้นคือ

‘พระธรรมจักร’

โดยมีการขุดค้นพบหลักฐานทางประวัติศาสตร์
เป็นพระธรรมจักรกับกวางหมอบ สัญลักษณ์แห่งการ ตรัสรู้และการเผยแผ่พระพุทธศาสนา

พระธรรมจักรนี้มีหลายขนาดแตกต่างกัน ทั้งที่เป็นสองด้าน และด้านเดียว
เป็นทั้งแบบทึบ และแบบโปร่ง โดยมาก มักพบกวางหมอบบริเวณใกล้เคียง
ไม่ก็อยู่คู่กันกับบริเวณที่ค้นพบ

ซึ่ง‘กวาง’นั้นหมายถึง สถานที่ที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงพระธรรมจักรกัปวัตนสูตร
คือป่าอิสิปตนมฤคทายวัน (ป่ากวาง)

เมื่อพิจารณาพระธรรมจักรที่ค้นพบก็พอสืบเค้า
โครงได้ถึงรูปแบบของศิลปกรรมที่พัฒนามาจากศิลปะอินเดียแบบคุปตะ
ทั้งนี้มีเหตุผลประกอบคือเป็นช่วงเวลาที่ทั้งสองดินแดนมีอายุคาบเกี่ยวกัน
การติดต่อกับอินเดีย รับนับถือพระพุทธศาสนานั้น
จึงเป็นการรับเอารูปแบบศิลปกรรมมาโดยปริยาย

โดยสิ่งที่เป็นหลักฐานได้เป็นอย่างดีนั่นคือ ‘ลวดลาย’
หลายต่อหลายครั้งที่ลวดลายทำหน้าที่เสมือนจารึกที่ บอกกล่าวถึงอายุของวัตถุต่างๆ
ว่าเป็นลวดลายที่เกิด ขึ้นในช่วงพุทธศตวรรษที่เท่าไร
เป็นช่วงที่อารยธรรมใดรุ่งเรืองอยู่ ประกอบกันเป็นจำนวนที่มากพอให้ได้

สรุปว่า
เป็นลวดลายที่รุ่งเรืองในอารยธรรมนั้นๆ พระธรรมจักรก็เช่นกัน
ลวดลายไม่เพียงให้เกิดความสมบูรณ์เกิดความงดงาม มีระเบียบ จังหวะที่ลงตัวแล้ว
แต่ลวดลายดอกไม้กลม สลับกับลายสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน
เป็นสิ่งบ่งชี้ได้ดีที่กล่าวมาข้างต้นว่า

อารยธรรมทวารวดี รับอิทธิพลจากอินเดียในศิลปะแบบคุปตะและหลังคุปตะ
ซึ่งลายดังกล่าวพบเป็นจำนวนมากในศิลปะแบบนี้
จนกลายเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญประการหนึ่ง

ความหมายของพระธรรมจักรนี้มีนัยแฝงอยู่ประการหนึ่ง
เดิมทีสัญลักษณ์แทนการประกาศพระศาสนาของพระพุทธองค์คือ พระธรรมจักร
และเป็นสัญลักษณ์ที่คงใช้ต่อเรื่อยมา

ทั้งนี้ พระธรรมจักรเป็น สัญลักษณ์ที่เข้าใจง่ายและเป็นสากล
แม้ไม่มีบริบทอื่นใดประกอบเลย ก็สามารถทำความเข้าใจได้ไม่ยาก
ต่อมาในสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช พระองค์ได้เผยแผ่พระพุทธศาสนา
ได้อย่างกว้างขวางและยิ่งใหญ่

ดังปรากฏเสาอโศกอันมีความหมายว่า

พระพุทธศาสนาได้เข้ามาถึงดินแดนนั้นแล้ว

โดยส่วนยอดของ เสานั้นมีนักวิชากล่าวไว้ว่าเป็นที่ประดิษฐานพระธรรมจักร
ซึ่งพ้องกันกับอารยธรรมทวารวดีที่มีอาณา เขตกว้างขวางมาก
และดินแดนที่อารยธรรมทวารดีเข้าไปถึงนั้นมักจะพบหลักฐานเป็นพระธรรมจักรอยู่เสมอ

หนังสืออ่านประกอบ
ดำรงราชานุภาพ,สมเด็จฯกรมพระยา.ตำนานพุทธเจดีย์.กรุงเทพฯ : มติชน, 2545 .

สุภัทรดิศ ดิศกุล,หม่อมเจ้า.ศิลปะในประเทศไทย. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2546.

สุภัทรดิศ ดิศกุล,หม่อมเจ้า.ศิลปอินเดีย.กรุง เทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2534.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์.ศิลปะทวารวดี วัฒนธรรมพุทธศาสนายุคแรกเริ่มในดินแดนไทย.กรุงเทพฯ :
เมืองโบราณ, 2547.

...........

[LiL' Faery]

Thank you and Sa thu kah!!

[นิ่งๆ นุ่มๆ]

อืม ได้ความรู้เยอะมากคะ ไม่ทราบมีภาพประกอบไหมคะ จะดีมากเลยคะ สาธุคะ