พระสัมมาสัมพุทธเจ้า บรมครูของมนุษย์และเทวดา

คือ ท่านผู้รู้ดีรู้ชอบด้วยพระองค์ก่อน แล้วสอนให้ผู้อื่นรู้ตามด้วย ได้แก่สอนให้ประชุมชนเว้นชั่ว ประพฤติชอบประกอบตนไว้ในทางที่สมควร

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐเป็นอันมาก ยากที่จะพรรณนาให้สิ้นสุดได้โดยง่าย แต่หากจะประมวลกล่าวเฉพาะพระคุณที่เป็นใหญ่เป็นประธานแห่งพระคุณทั้งปวงนั้น มี ๓ ประการ คือ

๑. พระปัญญาธิคุณ คือ พระปัญญาธิคุณของพระพุทธเจ้าที่ทรงผ่านการปฏิบัติและพัฒนาจนสามารถขจัดสรรพกิเลสได้โดยสิ้นเชิง และทรงช่วยชี้ทางให้สรรพสัตว์ทั้งหลายพ้นจากความทุกข์ได้จริง

๒. พระบริสุทธิคุณ คือ ความบริสุทธิ์ของพระพุทธเจ้าซึ่งสืบเนื่องจากพระปัญญาธิคุณที่ทำหน้าที่ขจัดอวิชชาทำให้ตื่นจากความหลง ความเขลา และความหลับ เพราะอำนาจของกิเลส

๓. พระมหากรุณาธิคุณ คือ พระมหากรุณาธิคุณที่ทรงมีต่อสรรพสัตว์ที่ทรงช่วยเหลือด้วยการชี้แนะแนวทางในการดับทุกข์และมุ่งไปสู่ความสุขอันแท้จริง คือ นิพพาน

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนมนุษย์ทุกคนให้เห็นสัจธรรมชีวิต จุดประสงค์หลักของพระองค์ คือ การพาสัตว์โลกให้พ้นจากวัฏฏะสงสาร (คือการเวียนว่ายตายเกิด) เข้าสู่นิพพาน คือ การดับเสีย ซึ่งกิเลสโลภ โกรธ หลง ทั้งมวล และจะไม่ทุกข์อีกต่อไป จะไม่กลับมาเกิดอีกต่อไป เพราะการเกิดใหม่ เป็นทุกข์พระองค์ทรงสอนมนุษย์ทั้งหลาย ๔๕ พรรษา ไม่ใช่เพื่อตัวเองแต่เพื่อมวลมนุษย์ทั้งมวล เพื่อให้มนุษย์พ้นทุกข์ และอยู่ด้วยกันอย่างมีความสุขสงบ ซึ่งถือเป็นคุณของพระพุทธเจ้าที่พวกเราควรสรรเสริญอย่างยิ่ง