แรงบันดาลใจจากพระไตรปิฎก
ทำทานอย่างไร จึงจะได้ บุญมาก ?
ทานสูตร
ว่าด้วยองค์แห่งทักษิณาทาน 6 ประการ
ว่าด้วยองค์แห่งทักษิณาทาน 6 ประการ
[308] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี ใกล้พระนครสาวัตถี
ก็สมัยนั้นแล อุบาสิกาชื่อนันทมารดา ชาวเมืองเวฬุกัณฑกะ ถวายทักษิณาทานอันประกอบด้วยองค์ 6 ประการ ในภิกษุสงฆ์ มีพระสารีบุตร และพระโมคคัลลานะ เป็นประมุข
พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงเห็นอุบาสิกาชื่อ นันทมารดา ชาวเมืองเวฬุกัณฑกะ ถวายทักษิณาทานอันประกอบด้วยองค์ 6 ประการ ในภิกษุสงฆ์ มีพระสารีบุตรและพระโมคคัลลานะ เป็นประมุข ด้วยทิพยจักษุอันบริสุทธิ์ ล่วงจักษุของมนุษย์แล้วตรัสกะภิกษุทั้งหลายว่า
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อุบาสิกาชื่อ นันทมารดา ชาวเมืองเวฬุกัณฑกะนั้นถวายทักษิณาทานอันประกอบด้วยองค์ 6 ประการ ในภิกษุสงฆ์ มีพระสารีบุตร และพระโมคคัลลานะ เป็นประมุข ก็ทักษิณาทาน อันประกอบด้วยองค์ 6 ประการ เป็นอย่างไร ?
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย องค์ 3 ของทายก (ผู้ให้) องค์ 3 ของปฏิคาหก (ผู้รับ)
องค์ 3 ของทายกเป็นไฉน ? ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ทายก
1. ก่อนให้ทาน เป็นผู้ดีใจ
2. กำลังให้ทานอยู่ย่อมยังจิตให้เลื่อมใส
3. ครั้นให้ทานแล้วย่อมปลื้มใจ
นี้องค์ 3 ของทายก
องค์ 3 ของปฏิคาหกเป็นไฉน ? ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ปฏิคาหกในศาสนานี้
1. เป็นผู้ปราศจากราคะ หรือปฏิบัติเพื่อกำจัดราคะ
2. เป็นผู้ปราศจากโทสะ หรือปฏิบัติเพื่อกำจัดโทสะ
3. เป็นผู้ปราศจากโมหะ หรือปฏิบัติเพื่อกำจัดโมหะ
นี้องค์ 3 ของปฏิคาหก
องค์ 3 ของทายก องค์ 3 ของปฏิคาหก ย่อมมีด้วยประการดังนี้
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ทักษิณาทาน ที่ประกอบด้วยองค์ 6 ประการ ย่อมมีด้วยประการอย่างนี้แล
การถือประมาณ บุญแห่งทักษิณาทาน ที่ประกอบด้วยองค์ 6 ประการอย่างนี้ว่า ห้วงบุญห้วงกุศล มีประมาณเท่านี้ นำสุขมาให้มีอารมณ์เลิศ มีสุขเป็นผล เป็นไปเพื่อสวรรค์ ย่อมเป็นไปเพื่อสิ่งน่าปรารถนา น่าใคร่ น่าพอใจ เพื่อประโยชน์เกื้อกูล เพื่อสุข ดังนี้ ไม่ใช่ทำได้ง่าย
โดยที่แท้ บุญแห่งทักษิณาทานนั้น ย่อมถึงการนับว่า เป็นห้วงบุญห้วงกุศลที่จะนับไม่ได้ ประมาณไม่ได้ เป็นกองบุญใหญ่ทีเดียว เปรียบเหมือน การถือเอาประมาณแห่งน้ำในมหาสมุทรว่า เท่านี้อาฬหกะ เท่านี้ร้อยอาฬหกะ เท่านี้พันอาฬหกะ หรือเท่านี้แสนอาฬหกะ ไม่ใช่ทำได้ง่าย โดยที่แท้ น้ำในมหาสมุทรย่อมถึงการนับว่า เป็นห้วงน้ำที่จะนับไม่ได้ ประมาณไม่ได้ เป็นห้วงน้ำใหญ่ทีเดียวฉะนั้น.
ย่อมาจากพระไตรปิฎกฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย พุทธศักราช 2525 พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ฉักกนิบาต ทานสูตร เล่มที่ 36 หน้าที่ 628-629