ทศชาติชาดก
เรื่อง มโหสถบัณฑิต ผู้ยิ่งด้วยปัญญาบารมี
ตอนที่ 187
พระเจ้าจุลนีรีบตรัสขออโหสิกรรม แก่พระราชาเหล่านั้น พระราชาทั้งหมดทรงรับการขอขมาของพระเจ้าจุลนี และพร้อมเพรียงกันอดโทษให้พระองค์ด้วยความยินดี พระเจ้าจุลนีจึงทรงถือเอาโอกาสนั้น จัดให้มีงานพระราชพิธีเฉลิมฉลองภายในอุโมงค์นั้น ด้วยความรื่นเริงบันเทิงใจตลอดระยะเวลาเจ็ดวัน ก่อนที่จะเสด็จกลับคืนสู่พระนคร
เมื่อเสด็จถึงปัญจาลนครแล้ว พระเจ้าจุลนีทรงพระราชทานสักการะเป็นอันมากแก่มโหสถบัณฑิต อีกทั้งมีพระราชประสงค์จะขอให้มโหสถอยู่รับใช้ใกล้ชิดในราชสำนักของพระองค์
มโหสถกราบบังคมทูลว่า “หม่อมฉันขอกราบบังคมทูลถวาย ถึงแบบแผนอันดีงามของท่านผู้เป็นบัณฑิตว่า ผู้ใดละทิ้งท่านผู้ชุบเลี้ยงตนมา
เพราะเหตุแห่งทรัพย์ ผู้นั้นย่อมถูกติเตียนทั้งสองด้าน คือ ประการแรก วิญญูชนทั้งหลายจักติเตียนผู้นั้นได้ว่า ทอดทิ้งท่านผู้มีอุปการคุณเพียงเพราะโลภอยากได้ทรัพย์ และอีกประการหนึ่ง แม้ตนก็จักติตนได้ นี้ถือเป็นสิ่งสำคัญนัก พระพุทธเจ้าข้า”
เพราะเหตุแห่งทรัพย์ ผู้นั้นย่อมถูกติเตียนทั้งสองด้าน คือ ประการแรก วิญญูชนทั้งหลายจักติเตียนผู้นั้นได้ว่า ทอดทิ้งท่านผู้มีอุปการคุณเพียงเพราะโลภอยากได้ทรัพย์ และอีกประการหนึ่ง แม้ตนก็จักติตนได้ นี้ถือเป็นสิ่งสำคัญนัก พระพุทธเจ้าข้า” พระอธิราชจุลนีทรงสดับเช่นนั้น ก็ทรงเข้าพระทัยมโหสถเป็นอย่างดี ท้าวเธอทรงตรัสชื่นชมว่า “เธอนี่ช่างกตัญญูรู้คุณ สมกับเป็นมหาบัณฑิตจริงๆ แต่ก็เอาเถอะ หากเธอยังยืนยันมั่นคงเช่นนั้น ฉันก็จะขออะไรเธอสักอย่างหนึ่งจะได้ไหม”
พระเจ้าจุลนีทรงแย้มพระโอษฐ์ด้วยพระหฤทัยเบิกบาน พลางตรัสว่า “เธอจะให้สัญญากับเราได้ไหมว่า เมื่อพระราชาของเธอเสด็จทิวงคตแล้ว เธอจะกลับมาอยู่กับฉันที่นี่ ฉันขอเพียงเท่านี้ล่ะ” มโหสถทูลรับสนองทันทีว่า “ขอเดชะ หม่อมฉันขอกราบถวายสัตย์ปฏิญาณ เมื่อถึงเวลานั้น หากว่าหม่อมฉันยังมีชีวิตอยู่ ก็จักกลับมาอยู่กับใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทอย่างแน่นอน พระพุทธเจ้าข้า”
“ขอพระองค์ทรงมีพระชนมายุยืนนาน ตราบเท่าที่ทรงปรารถนา พระพุทธเจ้าข้า” มโหสถกราบทูลถวายพระพร
จะกระทำสักการะแก่มโหสถให้ยิ่งขึ้นไปอีก จึงทรงพระราชทานทองคำพันลิ่ม บ้านส่วย ๘๐บ้าน ทาสี ๔๐๐นาง พร้อมด้วยหญิงงาม ๑๐๐นางแก่มโหสถ พร้อมตรัสว่า “พ่อบัณฑิต ขอเธอจงขนทรัพย์และพาบริวารที่เรามอบให้นี้ ไปสู่มิถิลานครโดยสวัสดิภาพเถิด” พระเจ้าจุลนีตรัสว่า “ขอบใจเธอมาก พ่อบัณฑิต ฉันจะรอ ฝากเธอช่วยนำบรรณาการเหล่านี้ไปมอบให้ลูกหญิงของฉันด้วย”
ท้าวเธอทรงมีพระหฤทัยโสมนัส ตรัสประทานพรแด่มโหสถก่อนจะออกเดินทางด้วยพระดำรัสว่า “ขอพระเจ้าวิเทหราชจงทอดพระเนตรเห็นเธอกลับไปถึงมิถิลาโดยสวัสดิภาพเถิด” ครั้นพร้อมเพรียงกันแล้ว มโหสถพร้อมด้วยขบวนเกียรติยศที่ยิ่งใหญ่อลังการ ห้อมล้อมด้วยคณะทูตทหารผู้สืบราชการลับที่ส่งมาปฏิบัติหน้าที่ในราชสำนักต่างๆ ก็เริ่มทยอยเดินทางออกจากปัญจาลนคร มุ่งหน้าสู่มิถิลานครทันที
อาจารย์เสนกะทราบข่าวจากทหารที่เฝ้าประจำ ณ จุดสกัดที่ตนวางไว้เป็นระยะๆ ก็สุดแสนจะดีใจ รีบกุลีกุจอขอเข้าเฝ้า เพื่อทูลถวายรายงานให้ทรงทราบข่าวนั้นทันที “มาแล้วพระพุทธเจ้า มหาบัณฑิตแห่งมิถิลานครกลับมาถึงแล้ว”
เมื่อพระเจ้าวิเทหราช ทรงทอดพระเนตรขบวนของมโหสถบัณฑิตที่ใหญ่โตมโหฬารนั้นแล้ว จะทรงดำริอย่างไร เพราะว่าในตอนที่อยู่ในเมืองปัญจาละนั้นมโหสถมีกองกำลังเพียงนิดเดียว แต่บัดนี้กลับมีกองกำลังมากมายเสมือนกับกองทัพใหญ่ที่พระเจ้าจุลนีเคยยกทัพมาล้อมเมืองในครั้งก่อน ส่วนว่าเหตุการณ์จะเป็นอย่างไร โปรดติดตามตอนต่อไป
พระธรรมเทศนาโดย: พระราชภาวนาวิสุทธิ์ (ไชยบูลย์ ธมฺมชโย)