การนั่งสมาธิ
ทางลัด...ในการเข้าถึงธรรม
จากคอลัมน์ท้ายเล่มวารสารอยู่ในบุญ
หมั่นนึกถึงบุญที่เราเคยทำในอดีตบ่อยๆ เพราะความปลื้มปีติจะทำให้เราลัดผ่านขั้นตอนไปอย่างง่ายๆ
การฝึกสมาธิ จนมีสภาพใจที่รวมหยุดนิ่งนั้น อาจเป็นเรื่องยากสำหรับหลายคน เพราะกว่าใจจะรวมเป็นหนึ่งจนได้ปฐมฌาน (เข้าถึงดวงปฐมมรรค) ต้องผ่านขั้นตอนต่างๆ ไปตามลำดับขั้นก่อน ซึ่งเราเรียกขั้นตอนนั้นว่า “องค์แห่งฌาน” ซึ่งได้แก่
1. วิตก หมายถึง ความคิด หรือนึกเพื่อตรึงจิตไว้กับอารมณ์ เช่น การนึกดวงแก้ว
2. วิจาร หมายถึง การพิจารณา การผกจิตไว้กับอารมณ์ โดยไม่ให้เกิดความยินดียินร้าย เช่น การมองดวงแก้วที่นึกนิ่งๆ
3. ปีติ หมายถึง สภาพจิตที่มีความอิ่มเอิบสบายอย่างเหลือเกิน
4. สุข หมายถึง ความฉ่ำใจ ใจที่มีความสงบเยือกเย็น
5. เอกัคคตา หมายถึง ความมีอารมณ์เป็นหนึ่งเดียว
แต่แท้จริงแล้ว หากได้ศึกษาให้ลึกลงไปจะพบว่ามีทางลัดในการเข้าถึงธรรม ซึ่งทำให้เราผ่านขั้นตอนของ “วิตก” กับ “วิจาร” ไปอย่างรวดเร็ว ดังเรื่องของ พระสัปปทาสเถระ ที่บวชมานานถึง 25 พรรษา แต่ยังไม่บรรลุธรรมสักที จึงทำให้ท่านทุกข์ใจจนคิดฆ่าตัวตาย ด้วยการจะเอามีดปาดคอตนเอง
แต่ในขณะนั้นท่านหวนนึกถึงบุญที่ได้รักษาศีลในขณะบวชมาตลอดชีวิต ซึ่งขณะที่นึกก็พลันเกิดความปีติแผ่ซ่านไปทั่วทั้งสรีระ เพราะท่านสามารถรักษาได้อย่างบริสุทธิ์บริบูรณ์ปราศจากมลทินใดๆ และด้วยความปีติอย่างเปี่ยมล้นนี้เอง จึงเกิด “สุข” และ “เอกัคคตา” ขึ้นตามลำดับ จนทำให้จิตตกศูนย์ ใจรวมเป็นหนึ่ง บรรลุอรหัตผลในขณะนั่นเอง
นี่คือ คุณประโยชน์อย่างสูงสุดในการนึกถึงบุญที่ตนเองเคยทำจนเกิดความปลื้มปีติ ทั้งๆ ที่ตลอดชีวิตที่บวชนั้น แม้ท่านพยายามอย่างไรก็ไม่สามารถเข้าถึงธรรมได้สักที
ด้วยเหตุนี้ พระเดชพระคุณหลวงพ่อท่านจึงมักจะสอนให้เรานั่งหลับตา แล้วหมั่นนึกถึงบุญที่เราเคยทำในอดีตบ่อยๆ โดยให้นึกจนเกิดความปลื้มปีติให้ได้ เพราะความปลื้มปีติจะทำให้เราลัดผ่านขั้นตอนของวิตก วิจาร ไปอย่างง่ายๆ จนเกิดปีติ สุข เอกัคคตา คือ ตกศูนย์เข้าถึงดวงปฐมมรรค และเข้าถึงพระธรรมกายภายในได้ในที่สุดนั่นเอง