ทำไม...ถึงสร้างพระมหาธรรมกายเจดีย์รูปทรงแบบนี้ ? ผิดไหม ? ใช่รูปจานบินไหม ?

ทำไม...ถึงสร้างพระมหาธรรมกายเจดีย์รูปทรงแบบนี้ ?

ผิดไหม ? ใช่รูปจานบินไหม ?

เคลียร์ข่าววัด
เรื่อง : ร.ลิ่วเฉลิมวงศ์
จากวารสารอยู่ในบุญฉบับเดือนมิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๐

 

 ทำไม..ถึงสร้างพระมหาธรรมกายเจดีย์รูปทรงแบบนี้ ? ผิดไหม ? ใช่รูปจานบินไหม ?

     จริง ๆ ทางวัดไม่ได้สร้างเป็นรูปจานบิน แต่สร้างโดยอาศัยพุทธปรัชญา ความรู้จากการปฏิบัติธรรม และสถาปัตยกรรมของพระพุทธศาสนาในสมัยโบราณเป็นต้นแบบ ซึ่งหากย้อนยุคไปดูสถูปหรือเจดีย์ทางพระพุทธศาสนายุคแรกของโลกจากหลักฐานที่ค้นพบทางโบราณคดีแล้วจะพบว่า..สถูปหรือเจดีย์ทางพระพุทธศาสนายุคแรกของโลกที่ถูกสร้างขึ้นในสมัยของพระเจ้าอโศกมหาราชนั้นเป็นทรงโอคว่ำ ครึ่งทรงกลม หรือทรงโดม

     อีกทั้งจากหลักฐานทางโบราณสถานจำนวนมากก็แสดงให้เห็นว่า..สถูปหรือเจดีย์ยุคดั้งเดิมส่วนใหญ่เป็นทรงโอคว่ำ ครึ่งทรงกลม หรือทรงโดม ซึ่งพระมหาธรรมกายเจดีย์ก็เช่นกัน ได้สร้างตรงตามรูปแบบและหลักการในยุคดั้งเดิม คือ เป็นทรงโอคว่ำ ครึ่งทรงกลม หรือทรงโดม

 

 

 

 

 

 

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสเรื่องการออกแบบสร้างสถูปหรือเจดีย์ไว้อย่างไร ?

     จากบันทึกการจาริกของสมณะเสวียนจั้งหรือพระถังซัมจั๋ง*** ในครั้งที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้สัมมาสัมโพธิญาณใหม่ ๆ มีบุรุษชื่อ ตปุสสะ กับ ภัลลิกะ เข้ามาน้อมถวายสัตตุก้อนสัตตุผงเจือน้ำผึ้ง แล้วฟังธรรม และก่อนจากไปก็ได้ขอวัตถุสิ่งของที่เนื่องด้วยพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไว้บูชา ซึ่งพระองค์ก็ได้ประทานพระเกศ (ผม) และพระนขา (เล็บ) ที่ตัดแล้วให้ จากนั้นพวกเขาทั้งสองจึงได้ทูลถามถึงวิธีการสักการบูชาสิ่งที่เนื่องด้วยพระองค์ว่าจะต้องทำอย่างไร

     ด้วยเหตุนี้..พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงกำหนดรูปแบบสถูปสำหรับบูชาขึ้น โดยนำผ้าสังฆาฏิพับวางเป็นทรงสี่เหลี่ยมไว้ด้านล่าง แล้ววางซ้อนด้วยผ้าอุตราสงค์ ทับซ้อนด้วยจีวร ตามด้วยบาตร แล้วจึงตั้งธงคทาขึ้นด้านบน

     ดังนั้น..รูปแบบสถูปหรือเจดีย์ทรงบาตรคว่ำที่พระพุทธเจ้าทรงกำหนดไว้ จึงเป็นต้นแบบของการสร้างเจดีย์นับแต่นั้นมา ดังตัวอย่างรูปทรงของสถูปสาญจี ซึ่งเป็นสถูปเก่าแก่ที่สร้างขึ้นราว ๒,๒๐๐ ปีก่อน ซึ่งมีรูปครึ่งทรงกลม โดยประยุกต์มาจากรูปทรงบาตรคว่ำ

 

พระปฐมเจดีย์ยุคแรกสร้างเป็นทรงโอคว่ำ เพราะถอดแบบการสร้างมาจากมหาสถูปสาญจี

     พระปฐมเจดีย์ ถือเป็นเจดีย์ที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย และยังถือเป็นหลักฐานชิ้นสำคัญที่ยืนยันการเผยแผ่พระพุทธศาสนาจากประเทศอินเดียมาสู่ดินแดนสุวรรณภูมิครั้งแรก โดยพระเจ้าอโศกมหาราชได้ส่งพระสมณทูต ๕ องค์มาเผยแผ่ จนพระพุทธศาสนาปักหลักในประเทศไทยมาถึงยุคปัจจุบัน

 

      พระปฐมเจดีย์ถูกสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ ๓-๔ เพื่อประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่พระเจ้าอโศกมหาราชทรงถวายแด่พระสมณทูตที่มาเผยแผ่ ซึ่ง พระปฐมเจดีย์นี้ได้ถอดแบบการสร้างมาจากมหาสถูปสาญจี (มหาสถูปยุคแรกในพระพุทธศาสนา จากหลักฐานทางโบราณคดี) แต่เมื่อกาลเวลาผ่านไป พระปฐมเจดีย์ถูกบูรณะซ่อมแซมในยุคต่อ ๆ มา โดยสร้างองค์เจดีย์ที่มียอดแหลมขึ้นครอบเจดีย์องค์เดิมหลายครั้ง จนทำให้พระปฐมเจดีย์มียอดแหลมสูงขึ้นดังปัจจุบัน ตามประวัติการบูรณะดังนี้ (ข้อมูลจากหนังสือภาพจิตรกรรมฝาผนัง ของวัดพระปฐมเจดีย์ราชวรมหาวิหาร)

     - พญาพานทรงสร้าง เจดีย์ทรงปรางค์ครอบเจดีย์ทรงบาตรคว่ำ โดยมีความสูงระดับนกเขาเหิน

     - พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ โปรดเกล้าฯ ให้สร้าง พระเจดีย์รูประฆังคว่ำครอบเจดีย์ทรงปรางค์

     - พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ โปรดเกล้าฯ ให้ประดับกระเบื้องเคลือบที่องค์เจดีย์ และสร้างระเบียงชั้นล่างรอบองค์เจดีย์ทั้ง ๔ ด้าน อีกทั้งเสด็จพระราชดำเนินมาประกอบพิธียกยอดพระมหามงกุฎพระปฐมเจดีย์

     - พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ โปรดเกล้าฯ ให้ประดับกระเบื้องที่ยังค้างอยู่ให้เสร็จ และปรับปรุงพระวิหารต่าง ๆ และที่สำคัญทรงให้เขียนภาพจิตรกรรมแสดงความเป็นมาของพระปฐมเจดีย์ที่ตั้งซ้อนกันถึง ๓ องค์

     - พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗ ทรงอัญเชิญพระบรมราชสรีรางคารของรัชกาลที่ ๖ บรรจุใต้ฐานพระร่วงโรจน์ฤทธิ์ และโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระอุโบสถขึ้นใหม่ ซึ่งถือเป็นการเสร็จสมบูรณ์

 

 

     ดูจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์แล้ว แม้เจดีย์แห่งแรกในดินแดนสุวรรณภูมิก็ยังสร้างเป็นทรงโอคว่ำ ซึ่งพระมหาธรรมกายเจดีย์ก็สร้างเป็นทรงโอคว่ำหรือทรงโดมเช่นกัน แล้วจะมากล่าวหาว่า..พระมหาธรรมกายเจดีย์สร้างผิดเพี้ยนจากหลักการได้อย่างไร...

พระธาตุพนมในยุคดั้งเดิมสร้างเป็นทรงเตี้ย

     มากไปกว่านั้น..ถ้าเราได้ศึกษาประวัติศาสตร์การสร้างเจดีย์อย่างถ่องแท้ จะพบว่าการสร้างเจดีย์ให้มียอดสูงแหลมนั้นเกิดขึ้นในยุคหลัง ๆ ดังวิวัฒนาการของ “พระธาตุพนม” ซึ่งเป็นเจดีย์ที่บรรจุพระอุรังคธาตุ (กระดูกส่วนหน้าอก) ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ก็สร้างเป็นทรงป้อม ๆ เตี้ย ๆ โดยใช้ดินก่อขึ้นเป็นรูปเตาสี่เหลี่ยมแล้วเผาให้สุก ขนาดกว้าง ยาว สูง อย่างละ ๒ วา จากนั้นได้มีการบูรณะจนมียอดแหลมสูงขึ้นเรื่อย ๆ ในยุคต่อ ๆ มา ดังรูป

 

 

 

สุดทึ่ง! มหาสถูปเกสริยาคล้ายพระมหาธรรมกายเจดีย์มาก

     มหาสถูปเกสริยา มหาสถูปที่ใหญ่ที่สุดในอินเดีย ซึ่งเป็นมหาสถูปที่ประดิษฐานบาตรของพระพุทธเจ้าที่ประทานแก่ชาววัชชี ก็มีลักษณะคล้ายพระมหาธรรมกายเจดีย์มาก และที่น่าทึ่งไปกว่านั้น..มหาสถูปเกสริยายังมีองค์พระปฏิมากรประดิษฐานอยู่รายล้อมองค์พระเจดีย์ คล้ายพระมหาธรรมกายเจดีย์ที่มีองค์พระปฏิมากรรายล้อมองค์พระเจดีย์อีกด้วย

 

เจดีย์บุโรพุทโธมีพุทธปฏิมากรรายล้อมคล้ายพระมหาธรรมกายเจดีย์

     อย่างกรณีของ เจดีย์บุโรพุทโธ ในประเทศอินโดนีเซียก็เช่นกัน เป็นเจดีย์ที่มีพุทธปฏิมากรรายล้อมองค์พระเจดีย์คล้ายพระมหาธรรมกายเจดีย์เหมือนกัน

     จากหลักฐานทางโบราณสถานในพระพุทธศาสนาที่กล่าวมาแล้วข้างต้น จะเห็นว่าพระมหาธรรมกายเจดีย์สร้างขึ้นตรงตามหลักการยุคดั้งเดิมในประวัติศาสตร์ใกล้ยุคพุทธกาลมากที่สุด

     ดังนั้น จะกล่าวหาว่าพระมหาธรรมกายเจดีย์สร้างผิดเพี้ยนได้อย่างไร ก็ในเมื่อสถูปหรือเจดีย์ยุคดั้งเดิมเกือบทั้งหมดสร้างเป็นทรงโอคว่ำ ครึ่งทรงกลม หรือทรงโดม อีกทั้งเจดีย์หลาย ๆ องค์ก็ยังมีพระปฏิมากรประดิษฐานบนเจดีย์อีกด้วย

*** “บันทึกการเดินทางสู่ตะวันตกแห่งมหาราชวงศ์ถัง” พระไตรปิฎกจีนฉบับไทโช เล่ม ๕๑ หน้า ๘๗๓ บรรทัดที่ ๒-๑๓ [T๕๑n๒๐๘๗_p๐๘๗๓a๐๒(๐๐) - ๑๓(๐๖)]