ถนนเด็กเดิน เส้นทางสร้างสรรค์พลังเยาวชน สู่อนาคตที่ดี

 

ณ ชานชลาที่ 9 สถานีรถไฟหัวลำโพง ในเช้าวันอาทิตย์ ที่ 27 สิงหาคม เป็นเช้าที่ค่อนข้างคึกคักเป็นพิเศษกว่าวันหยุดที่ผ่านมา แทนที่จะมีเพียงผู้คนที่เดินทางตามปกติอย่างที่เคยเป็นไปแล้ว แต่วันนั้นกลับเต็มไปด้วยเด็กๆ และเยาวชนในชุดเสื้อยืดสีขาวจาก 20 จังหวัด ประมาณ 300 คน มุ่งหน้าสู่โครงการถนนเด็ดเดินของโครงการ Child Watch ที่นำเสนอเป้าหมาย “สี่คุณภาพ”

            สำหรับการพัฒนาเยาวชน(ครอบครัวคุณภาพ สื่อคุณภาพ การศึกษาคุณภาพ พื้นที่คุณภาพ) ต่อรัฐบาลในงานแถลงการณ์เด็กและเยาวชนประจำปีที่ทำเนียบรัฐบาล เมื่อวันที่ 12 มกราคม 2549  พร้อมกับเสนอยุทธศาสตร์ “ขจัดร้าย ขยายดี มีภูมิคุ้มกัน” เป็นกรอบคิดในการพัฒนาไปสู่เป้าหมาย สู่การปฏิบัติที่เป็นรูปธรรม ทางโครงการได้พิจารณาว่าเรื่องที่น่าจะทำได้ก่อนและมีผลกระทบสูงคือเรื่อง “พื้นที่คุณภาพ” ในรูปแบบของโครงการ “ถนนเด็กเดิน” โดยเชิญชวนจังหวัดผ่านผู้ว่าราชการจังหวัดเข้าร่วมโครงการ 15 จังหวัด คือ น่าน แพร่ เชียงใหม่ ลำปาง มหาสารคาม ชัยภูมิ อยุธยา นนทบุรี สระแก้ว ตราด จันทบุรี ฉะเชิงเทรา ภูเก็ต ตรังและ นครศรีธรรมราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

 

            ถนน เด็กเดินมีเป้าหมายหลัก อยู่ที่การเปิดพื้นที่สร้างสรรค์สำหรับเด็กและครอบครัว เพื่อการใช้เวลาว่างอย่างสร้างสรรค์และลดปัจจัยเสี่ยงหรือพฤติกรรมเสี่ยงใน หมู่เยาวชน โดยมีการจัดโครงการถนนเด็กเดินมีการจัดเป็นช่วงเวลาสม่ำเสมอซึ่งอาจจัดเป็น รายสัปดาห์ หรือรายเดือนและลักษณะการจัดพื้นที่ถนนเด็กเดินอาจมีความยืดหยุ่นทั้งในแง่ ขนาดพื้นที่และกิจกรรม

 

            กิจกรรมแต่ในภาพรวมของถนนเด็กเดินจะสะท้อนกิจกรรมหรือพื้นที่สร้างสรรค์อย่างน้อย 5 ลักษณะคือ 1.เป็น พื้นที่พักผ่อนใจเสริมสร้างสุนทรียะทางอารมณ์สำหรับเด็กและครอบครัว 2.เป็นพื้นที่เรียนรู้และแสดงออกอย่างสร้างสรรค์ทางศิลปะ ดนตรี กีฬา งานอดิเรก 3.เป็นพื้นที่จำหน่ายสินค้า เช่นของเล่นคัดสรร หนังสือและสื่อคัดสรรราคาถูก 4.เป็นพื้นที่สำหรับสร้างผู้ประกอบการรุ่นใหม่ทำของหรือสิ่งประดิษฐ์มา จำหน่าย 5. เป็นพื้นที่ปลอดภัยอบายมุข โดยมีกิจกรรมรณรงค์เสริมสร้างสุขภาวะด้านต่างๆให้เด็กและครอบครัว

 

            ทีม งานของเรามีโอกาสเข้าร่วมกิจกรรมกับเด็กๆในครั้งนี้ พร้อมด้วยศิลปินจากค่ายอาร์เอส และสื่อมวลชนที่มาเตรียมตัวขึ้นรถไฟขบวนพิเศษ ภายใต้การนำของ นายแพทย์ สุภกร บัวสาย  ผู้จัดการคณะกรรมการ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และ นายอมรวิชช์  นาครทรรพ ผู้อำนวยการสถาบันรามจิตติ ร่วมเดินทางไปด้วย

 

            สังเกต ได้ว่าเด็กๆที่เข้าร่วมโครงการ และคณะทั้งหมดต่างมีสีหน้าและแววตาตื่นเต้น แสดงออกถึงความกระตือรือร้น พร้อมที่จะออกไปสัมผัสกับสิ่งใหม่ๆ แทนสิ่งแวดล้อมเดิมๆ ที่เคยชินกับมลภาวะเป็นพิษ  รถติด ผู้คนจอแจ ในกรุงเทพฯ

 

             ใน เช้าวันนั้นเด็กๆมีแต่รอยยิ้มน้อยที่ส่งให้แก่กันและกัน ในระหว่างความแปลกหน้าที่เหมือนกับว่าคุ้นเคยกันมาก่อน ท่ามกลางความแปลกหน้าที่ดูเหมือนว่าคุ้นเคย มีเสียงร้องทักทายแก้เขินแทรกเป็นระยะ ๆ ระหว่างสนทนา เท่ากับเป็นการเพิ่มสัมพันธไมตรีแก่กัน แม้จะเพิ่งรู้จักกันครั้งแรกก็ตาม

 

            เมื่อ ทุกอย่างพร้อมแล้ว เสียงระฆังสัญญาณปล่อยรถไฟขบวนพิเศษโครงการ ถนนเด็กเดิน ที่ใช้กำลังลากจูง 3 โบกี้ ค่อยๆ เคลื่อนตัว ไปสู้จุดหมายปลายทางที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ณ คุ้มขุนแผน

 

            “ผม เป็นห่วงเด็กเยาวชนกำลังลังตกอยู่ ในปัญหาสังคมและสิ่งแวดล้อม เช่นปัญหาความพร้อมของผู้ปกครองเพราะตอนนี้มีสถิติเยาวชนอายุ 14-19 ปี ตั้งท้องแล้วคลอดปีละกว่า 50,000 ราย และอีก ปัญหาหนึ่งที่สำคัญไม่แพ้กัน ก็คือปัญหาอาชญากรรมและแหล่งมั่วสุมเพราะตอนนี้มีตัวเลขของ อาชญากรรมสูงถึงปีละ 30,000 คดี  และมีรายชื่อเยาวชนที่กลายเป็นผู้ต้องหาถึง 82 คนต่อวัน ดังนั้น หนทางที่จะลดปัญหาเหล่านี้ได้คือการสร้างพื้นที่ดีให้กับเยาวชน” บทสนทนาแรกของนายแพทย์สุภกร บัวสาย กับน้องๆ เยาวชน สื่อมวลชน และผู้ปกครอง ในระหว่างการเดินทางครั้งนี้”

 

            เสริมด้วย นายอมรวิชช์  นาครทรรพ ผู้อำนวยการสถาบันรามจิตติ ที่เสนอให้แต่ละจังหวัดลงทุนพัฒนาสภาพแวดล้อมที่ดีให้กับเยาวชน จัดเป็น “จังหวัดน่าอยู่สำหรับเด็ก” โดย จะเป็นหนึ่งแนวทางที่ช่วยลดปัญหาเยาวชนได้จริง เพราะการจัดสรรพื้นที่ให้เด็กทำกิจกรรมนั้นเป็นเรื่องที่สำคัญ ในการสร้างสรรค์พลังความคิด จะเป็นหนทางหนึ่งที่จะช่วยให้ปัญหาเยาวชนลดลงอย่างมาก

 

            นี่ คือความห่วงใยของทั้งสองท่านที่มีต่อเด็กเยาวชน และสังคมไทย ไม่รู้ว่าสังคมจะเห็นด้วยหรือให้ความร่วมมือมากน้อยแค่ไหน แต่สำหรับเด็กและเยาวชนกลุ่มนี้แล้ว นี้คือกิจกรรมดีดี ที่ทำให้เด็กมีโอกาสและสร้างสรรค์ผลงานของตัวเองออกมา สู่สายตาสังคม หวังเพียงพลังเล็กๆ จะช่วยค้ำชูให้ประเทศน่าอยู่ขึ้นได้

 

            น้อง รัศมี อัสวพรมชัย อายุ 11 ปี กำลังศึกษาอยู่ที่โรงเรียนสวนมิสกวัน หนึ่งในตัวแทนที่ร่วมเดินทาง ไปกับขบวนรถไฟ ขบวนนี้พร้อมด้วยคุณ แม่ นิศานาถ  อัศวพรชัย ซึ่งคุณแม่ได้เล่าให้ฟังด้วยสีหน้าที่เต็มเปี่ยมไปด้วยรอยยิ้มอย่างมีความ สุขว่า โครงการถนนเด็กเดินนี้ นับเป็นกิจกรรมดีๆ ที่เห็นความสำคัญของเด็ก กระตุ้นให้เด็กมารวมตัวทำกิจกรรมร่วมกันได้เป้นอย่างดี เชื่อว่าจะมีส่วนช่วยลดปัญหาให้เด็กได้

 

            ด้าน ของน้องพีระพล สังข์ชา เด็กแสดงกระบองไฟ ที่มีความสามารถเฉพาะตัวแสดงกระบองไฟท้าทาย บอกกับทีมงานว่า การมาร่วมกิจกรรมครั้งนี้ ตื่นเต้นตั้งแต่ขึ้นรถไฟแล้ว สองข้างทางที่ผมผ่านมา อากาศดีมาก ผมไม่เคยได้สูดอากาศสดชื่นของยามเช้า กลางทุ่งนา แบบนี้มาก่อน  ส่วนความรู้ที่ได้รับจาก การเข้าร่วมโครงการเป็นความรู้ที่ดีมาก เป็นการทำให้รู้ถึงปัญหาที่เกิดขึ้น เชื่อว่าการได้ทำกิจกรรมร่วมกันจะเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยลดปัญหาได้ และการเดินทางในครั้งนี้ถือเป็นการเดินทางไปท่องเที่ยวเมืองโบราณ ประวัติศาสตร์ไปในตัวด้วย

 

            นาย ยอดยิ่ง เนียมเกาะเพ็ชร หนึ่งในศิลปินกลุ่มโครตอินดี้ ได้เปิดใจกับเราเกี่ยวกับโครงการว่า ครั้งนี้เป็นครั้งแรกที่ สสส. และทุกหน่วยงานที่ให้ความร่วมมือจัดกิจกรรมให้เด็กในต่างจังหวัดได้เป็นอีก หนึ่งแรง ที่มีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์สังคม ให้น่าอยู่ขึ้นได้และเป็นการเปิดโอกาสให้เด็กทำกิจกรรมต่างๆ ที่ดีร่วมกัน                

                   

            และเมื่อการเดินทางมาถึงที่คุ้มขุนแผนจุดหมายปลายทางของการเดินทางในครั้งนี้ นาย ถาวร พรหมมีชัย รอง ผู้ว่าราชการจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ประธานในพิธีเปิดงาน พร้อมด้วยตัวแทนบุคคลสำคัญของจังหวัดอยุธยา ได้ให้การต้อนรับ ทุกๆ คนอย่างเป็นกันเอง สร้างความอบอุ่นให้ครอบคลุมไปทั่วคุ้มแห่งนี้เลยทีเดียว ซึ่งพิธีเปิดงานครั้งนี้ดำเนินไปอย่างราบรื่นด้วยการพ่นสเปรย์สีลงป้าย กระดานร่วมกันระหว่าง สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส). กับตัวแทนจังหวัดดังกล่าว 

 

                  

 

 

            ภายในงานมีกิจกรรมการจัดซุ้มที่เปิดให้เยาวชนแสดงความสามารถต่างๆ อาทิ ศิลปวัฒนธรรม การตีมีดอรัญญิกที่หาดูได้ยากแล้วในปัจจุบัน  การต่อสู้ฟันดาบไทย การแสดงกระบี่กระบอง การแสดงดนตรีไทย ดนตรีสากล  สิ่งประดิษฐ์เครื่องร่อนบังคับวิทยุที่มีเด็กและผู้ปกครองให้ความสนใจกันมากเป็นพิเศษ

 

            นอก จากนั้นแล้วยังมีซุ้มโรงเรียนต่างๆในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เช่น ซุ้มโรงเรียนประชาศึกษา ทำขนมตาลขนมแบบไทยๆ ซุ้มโรงเรียนรอตเสวกวิทยาบริการนวดฝ่าเท้า และผลงานตุ๊กตาชาวบ้านสร้างสรรค์ ซุ้มโรงเรียนวัดหนองเป้า ทำขนมทองม้วนสมุนไทย ซุ้มโรงเรียนวัดดอนกลาง ทำขนมไทยและน้ำสมุนไพรไทย ซุ้มโรงเรียนลุมพลีชนูปถัมภ์ ทำสิ่งประดิษฐ์ด้วยงานปั้นและลูกชุบสร้างสรรค์ ซุ้มโรงเรียนอุทัย ประดิษฐ์บ้านทรงไทยที่ระลึก ซุ้มโรงเรียนบ้านช้างวิทยา ทำสิ่งประดิษฐ์จากเมล็ดทานตะวันและพรมเช็ดเท้า

 

            บน หอกลาง ห้องโถงของเรือนไทย มีการแสดงของกลุ่มเยาวชนอายุ 5 ขวบถึง 12 ปี แสดงการละเล่นเครื่องดนตรีไทย เช่น ระนาด กลอง ฉิ่ง มองดูแล้วน่าเอ็นดูมาก เพราะนักร้องที่ร้องเพลง “อยุธยารำลึก” นั้นมีอายุเพียง 5 ขวบเท่านั้นเอง ความสามารถของเยาวชนไทยมีมากเสียจริงๆ  นอก จากนั้นแล้วบนเรือนไทยยังมี การทำขนมที่เลื่องชื่อของจังหวัดพระนครศรีอยุธยาอีกด้วย คือ ขนมโรตีสายไหม และขนมปั้นสิบทอดของโรงเรียนวัดประมุง ซึ้งมีผู้ปกครองและเด็กๆเข้าแถวซื้อกันยาวเหยียด   ถัด จากตรงนั้นก็เป็นของที่ระลึกขึ้นชื่อของจังหวัดอยุธยาอีกอย่างคือ ปลาตะเพียนสาน และของเล่นเด็กโบราณที่ทำให้เกิดเสียงดังคล้ายเขียด

 

            ภายในบริเวณสนามหญ้าหน้าเวทีมี อาหารและขนมแจกให้กับเด็กทุกคนที่เข้าร่วมงานในครั้งนี้  ส่วน กิจกรรมที่ทุกคนให้ความร่วมมือกันมากที่สุดคือ กิจกรรมต้นไม้แห่งความดีที่เปิดโอกาสให้เด็กๆและผู้ปกครองเขียนสัญญาการทำ ความดี ลงในกระดาษที่เป็นรูปใบโพธิ์สีทองแขวนกับต้นไม้ต้นใหญ่ ดูแล้วระยิบระยิบตาไปหมด กิจกรรมทั้งหมดในบริเวณงาน  ทำให้พื้นที่บริเวณสนามของคุ้มขุนแผนที่เต็มไปด้วยพลังในการสร้างสรรค์ของเยาวชนทั้งสิ้น

 

            และทางทีมงานมีโอกาสได้พูดคุยกับ  น้องตุ๊ก นางสาวสิริกร เทพประภากร  นักศึกษาชั้นปีที่ 2 คณะนิเทศศาสตร์ เอกภาพยนตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ หนึ่งในกลุ่มขบวนการตาสับประรด ที่เข้ามาร่วมงานในครั้งด้วย

 

            น้อง ตุ๊กเล่าถึงงานที่ทำว่า เป็นขบวนการสำหรับวิทยุเด็กและเยาวชน โดยการที่มาร่วมงานในครั้งนี้เพื่อเป็นสื่อกลางให้กับทุกเครือข่าย ที่จะช่วยกันพัฒนาเยาวชนไทยให้ไปในทิศทางที่ดีขึ้นกว่าปัจจุบันที่เป็นอยู่ และเป็นตัวแทนในการเผยแพร่ให้เด็กหันมาสนใจในกิจกรรมที่สร้างสรรค์เช่น เล่นกีฬา เล่นดนตรี  ใช้เวลาให้เกิดประโยชน์ต่อตนเอง ครอบครัว  สังคม และเสนอแนวทางในการแก้ปัญหาต่างๆที่ทำให้เยาวชนหันไปติดสิ่งเสพติด มั่วสุมอบายมุข

 

            นอก จากนั้นแล้วน้องตุ๊กยังจัดรายการวิทยุเด็กและเยาวชน ทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย สวท. 891 ทุกวันเสาร์ เวลา 04.00-16.00 น.  น้องตุ๊กเยาวชนตัวอย่างที่ดีของเรา ยังบอกเคล็ดลับในการเรียนและการทำกิจกรรมว่า ตอนเรียนนั้นจะตั้งใจเรียนในชั้นเรียนและทำการบ้านส่งอาจารย์ผู้สอนอยู่ เป็นประจำ เวลาที่ทำกิจกรรมกับขบวนการตาสับประรดคือ ช่วงบ่ายหลังเรียนวันจันทร์ถึงวันศุกร์ วันเสาร์และวัน อาทิตย์ช่วงบ่ายถึงตอนเย็น กิจกรรมที่ทำนั้นสร้างความชื่นชมให้แก่ตัวเองและครอบครัวเป็นอย่างมาก

 

            น้อง ตุ๊กยังฝากถึงผู้ใหญ่ทุกๆคนว่า บางครั้งความคิดของเด็กอาจจะไม่เฉียบแหลมมากเหมือนผู้ใหญ่ แต่ก็มีแง่มุมเล็กๆทำให้สะกิดใจผู้ใหญ่ได้

 

            ทางด้านน้องนิว นายราเชนทร์  ถาวร นักศึกษาชั้นปีที่ 3 คณะนิเทศศาสตร์ เอกวารสารศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา เยาวชนขบวนการตาสับประรดพูดถึงงานที่ทำว่า เป็นขบวนการที่เฝ้าระวัง ทั้งข้อดี ข้อเสียของเยาวชน  โดยการเปิดเวทีให้กับ เด็กๆเพื่อแสดงออกถึงความสามารถต่างๆนอกจากนั้นยังเปิดโอกาสให้เด็กจัด รายการวิทยุ โดยมีสื่อทั้งวิทยุ สื่อโทรทัศน์ และสื่อทางเว็ปไซต์ให้การสนับสนุนกับเด็กๆในการจัดกิจกรรมทั้งหมดของโครงการ 

 

            น้อง นิวยังบอกอีกว่า ยังมีกิจกรรมอีกมากมายที่ต้องการให้เยาวชนหันมาเข้าร่วมกับโครงการขบวนการ ตาสับประรด เช่น โครงการเรียนดี ทำกิจกรรมเยี่ยม โครงการประดิษฐ์สิ่งประดิษฐ์เพื่อหารายได้ โครงการออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ โครงการพี่สอนน้องทำดี และอีกหลายโครงการของขบวนตาสับประรดที่กำลังพยายามขับเคลื่อนจัดกิจกรรม เพื่อเยาวชนอีกต่อไป

 

            นับ ได้ว่าโครงการถนนเด็กเดินนี้เป็นกิจกรรมที่สำคัญของเด็กๆ ที่เป็นทั้งเวที เป็นทั้งถนน ให้เยาวชนไทยได้มีพื้นที่สร้างสรรค์ผลงานร่วมกันได้อย่างลงตัว สามารถเป็นอีกโครงการหนึ่งที่จะเป็นตัวขับเคลื่อนนำร่อง และจัดสรรพื้นที่ให้เยาวชนทำกิจกรรมร่วมกันที่จะนำขยายไปถึง 20 จังหวัด ที่ถือได้ว่างานถนนเด็กเดินเป็นการสร้างพื้นที่คุณภาพให้เด็ก ร่วมกันทำกันทำกิจกรรมร่วมกันที่สร้างสรรค์ ที่เปรียบเสมือนการเพิ่มภูมิคุ้มกันเยาวชนห่างไกลจากภัยสังคมอีกวิธีหนึ่ง และเปรียบเหมือนกับคำกล่าวที่ว่า “เด็กและเยาวชนในวันนี้ คือผู้ใหญ่ในวันหน้า”

 

            สำหรับ น้องๆ เยาวชนในจังหวัดน่าน แพร่ เชียงใหม่ ลำปาง มหาสารคาม ชัยภูมิ อุบลราชธานี มุกดาหาร อยุธยา อ่างทอง นนทบุรี สระแก้ว จันทบุรี ตราด ฉะเชิงเทรา ภูเก็ต ตรัง นครศรีธรรมราช สงขลา ชุมพร นั้นสามารถเข้าร่วมโครงการถนนเด็กเดิน นี้ได้อีกใน เร็วๆ นี้ค่ะ